Heemkunde Klein-Brabant
Erfgoedhuis Oud-Gemeentehuis Hingene
Jaarboeken 2011 - 2015
Jaarboek 2015 Ruisbroek aan het Hellegat en het Hof ter Zielbeek
Redactie : Chris Apers
Het jaarboek 2015 is het resultaat van enkele jaren opzoekingen in rijks-, stads- en privéarchieven naar het verleden van het Hof ter Zielbeek in Ruisbroek, het kasteel aan de Sint-Katharinastraat dat in 1949 werd afgebroken.
De geschiedenis van de site ter Zielbeek was nauw verbonden met die van het dorp, met de polders en met de Rupel; en wat begon als de zoektocht naar het verleden van een gebouw is een dubbelboek geworden. Enerzijds geeft het de ontstaansgeschiedenis weer van het dorp Ruisbroek, vanaf de twaalfde eeuw tot het einde der middeleeuwen. De heren van Grimbergen komen aan bod en hun nakomelingen, de heren van Rumst, evenals de polders en de grenzen van Ruisbroek tijdens de middeleeuwen. De grondige studie van enkele authentieke documenten levert een verrassend nieuwe kijk op het Hellegat, op de kerk van Ruisbroek en op het passantenhuis van Kalfort. Het middeleeuwse dorpscentrum lag daar waar nu de wijk Sauvegarde en Coolhem liggen, aan de drukke weg naar het Hellegat.
Het tweede deel van het boek schetst de geschiedenis van de site en het Hof ter Zielbeek, vanaf de middeleeuwse motte tot de afbraak van het oude kasteel in 1820. De site werd opgericht als bewakingspost aan het Hellegat, dat in bezit was van de heren van Grimbergen. Vanaf de vijftiende eeuw kreeg het gebouw een residentiële functie met een zeker prestige, te oordelen naar de beschrijving van de eigenaars. Al wat nu overblijft is een natuurpark met prachtige vijvers, maar de wetenschap dat er ooit heren van Grimbergen verbleven maakt de plek des te boeiender.
Kostprijs : 25 euro
Jaarboek 2014 Klein-Brabants Huldeboek. Gesneuvelden 1914-1918
Redactie : Gert Van Kerckhoven, Jos Winckelmans
In 2014 is het honderd jaar geleden dat in Europa 'den Grooten Oorlog', vandaag beter bekend als de Eerste Wereldoorlog, uitbrak. De Vereniging voor Heemkunde in Klein-Brabant vzw wil de herinnering aan deze ongenadige oorlog, die ook onze contreien op de meest gruwelijkste wijze trof, niet onopgemerkt laten voorbij gaan. Het jaarboek 2014 is een eerste van twee delen en brengt hulde aan de Klein-Brabanders die het leven lieten tijdens die vier lange jaren dat de oorlog duurde.
Op de verschillende herdenkingsmonumenten staan hun namen in marmeren gedenkplaten gegrift, maar in het boek krijgen ze een gezicht en wordt hun verhaal vertelt.
Het tweede deel zal het relaas en de feiten weergeven over hoe deze 'Grooten Oorlog' beleefd werd in onze streek.
Kostprijs : 30 euro
Jaarboek 2013 Klein-Brabant in deeeuw van Conscience
Redactie : Benny Croket
Het boek is het resultaat van nieuw en doorgedreven historisch studiewerk door gedegen historici en heemkundigen die ieder een specifiek thema van de negentiende eeuw behandelen. In dit rijk geïllustreerde boek ontdek je de aspecten van het leven in Klein-Brabant tijdens de negentiende eeuw, zowel op politiek, sociaal, economisch als cultureel vlak. Enerzijds was deze eeuw de opstap naar het hedendaagse leven met tal van vernieuwingen, waarvan we nu nog de sporen herkennen. Anderzijds ging deze aanloop naar de Moderne Tijd, voor een groot deel van onze bevolking, met veel sociale ellende gepaard. “Klein-Brabant in de eeuw van Conscience” leest daarom niet altijd als een prettig, opgesmukt verhaal. Het is de nuchtere neerslag van feiten en gebeurtenissen. Dit boek wil een beter inzicht in de negentiende eeuw verschaffen, zodat de lezer ook de weerslag ervan op het heden beter begrijpt.
Het jaarboek telt tien artikels. Paul Servaes schreef het inleidend artikel "Klein-Brabant in de eeuw van Conscience". Hij schreef ook "Groepsportret met dame" dat enkele bekende inwoners van Klein-Brabant portretteert.
Paul De Borger beschrijft hoe steeds meer gehuchten een eigen kerk wilden en dan ook zelfstandig wilden worden. Hij vertelt onder meer de vechtscheiding van Breendonk en Puurs (1803-1836).
Benny Croket maakt in "Boeren in een vissersdorp" een analyse over de landbouw in Mariekerke.
Louis Callaert gaat met het artikel "Inwijking in Puurs tijdens de negentiende eeuw" de genealogische toer op. In "De Puurse cijns- en bekwaamheidskiezers van 1890" geeft Callaert meer uitleg over het bestaande systeem van stemrecht net voor de grondwetswijzingen ter invoering van het algemeen meervoudig stemrecht.
Danny Polfliet schreef "Het kunnen allemaal geen soldaten van Napoleon zijn". Na zijn inleiding over de Boerenkrijg en de naweeën ervan, focust hij op de rekrutering en verplichte legerdienst.
Filip Hooghe onderzocht de economische initiatieven van de graven de Marnix in Bornem.
Koen De Vlieger-De Wilde bekijkt in "Het kasteel en het dorp" de relatie tussen de hertog d‘Ursel en de Hingenaars (1878-1903) wat de impact was van de aanwezigheid van de hertog en zijn familie op de mensen van Hingene, Wintam en Eikevliet.
In het laatste artikel brengt Walter Verstraeten een overzicht van culturele activiteiten door en voor eigen dorpsgenoten.
Kostprijs : 30 euro
Jaarboek 2001 Archeologie in Klein-Brabant
Redactie Geert Segers
Het eerste deel van dit boek is gewijd aan het feitelijke archeologisch onderzoek in Klein-Brabant. Naast een hernieuwd onderzoek naar het ontstaan van de Oude Schelde en de geschiedenis van een te Mariekerke gevonden boegbeeld, wordt dieper ingegaan op de archeologische streek-gebonden toponiemen, de slibruiming van de vijver van het kasteel d'Ursel, het onderzoek in de Puurse Sint-Pieterskerk en de evolutie van de streek van de metaaltijden tot de Vroege Middeleeuwen.
Deel 2 richt zich specifiek op de vondsten gedaan tijdens de werken aan de nieuwe zeesluis te Wintam en het Fort Sint-Margriet op de Rupel. Het betreft hier fossielen, steentijdvondsten, maar ook schatten gevonden tussen afval.
Kostprijs :
Jaarboek 2012 Het kasteel van Bornem. Duizend jaar Europese geschiedenis
Deel 2 : van Pedro I Coloma tot de graven de Marnix de Sainte Aldegonde
Redactie : Filip Hooghe, Walter Verstraeten, Luc Rochtus
Vijf jaar na de publicatie van het eerste kasteelboek verschijnt nu het tweede deel. Het dekt de periode van 1586 tot vandaag. Het boek start wanneer Alfons-Felix van Avalos, markies van Vasto en Pescara, het kasteel verkoopt aan Pedro I Coloma, contador del sueldo van het Spaans leger in de Nederlanden. De auteurs leiden ons doorheen de perikelen van de Tachtigjarige Oorlog, terwijl de nazaten van het geslacht Coloma, de een na de ander hun stempel drukken op de onstuitbare groei van onze streek.
Via de familie Corswarem-Looz en de Marbais komt het kasteel in bezit van de familie de Marnix en dit terwijl de Franse Revolutie en de Napoleontische veroveringen Europa reeds op zijn grondvesten doen beven en nieuwe tijden en wetten aankondigen.
Het boek eindigt in de 21e eeuw, waarin de huidige bewoners de boodschap van de oude waarden dat het kasteel in zich draagt, nog steeds doorgeven naar iedereen om een beter begrip te hebben van de tijd waarin men vandaag leeft.
Kostprijs : Uitverkocht
Jaarboek 2011 Schepenbrieven van Puurs
Redactie : Chris Verstrepen
Dit werk bevat meer dan 850 schepenakten uit de oude archieven van Puurs en bewaard in het Rijksarchief in Antwerpen. Zij bestrijken de perioden 1679-1683, 1687-1694, 1700-1708 en 1716-1725. Deze akten omvatten een overvloed aan genealogische gegevens en geven ook een overzicht van de toestand en waarde van de huizen en landerijen in Puurs en omgeving, evenals van de betaalde pachten en hypotheken. Ook akten van aankoop en verkoop en van de verdeling van de nalatenschap bij de dood van ouders en naaste verwanten zijn in het werk opgenomen. Verder vindt men in het boek akten met betrekking tot de verkoop van onroerende goederen in naam van minderjarigen en wezen. In het boek is een index van familienamen opgenomen, evenals een lijst van de dorpen, steden, akkers, weiden en bossen en van de huizen die het voorwerp uitmaakten van een transactie of een erfenis vermeld in de akten. Tenslotte bevat het boek een lijst van de vermelde notarissen geklasseerd volgens de plaats waar ze hun ambt uitoefenden.
Kostprijs : Uitverkocht